सर्वात्मका शिवसुंदरा

सर्वात्मका शिवसुंदरा, स्वीकार या अभिवादना
तिमिरातुनी तेजाकडे, प्रभू आमुच्या ने जीवना ॥ धृ ॥

सुमनात तू गगनात तू,
ता-यामध्ये फुलातोस तू,
सद्धर्म जे जगातामध्ये,
सर्वात त्या वसतोस तू,
चोहीकडे रुपे तुझी, जाणीव ही माझ्या मना
तिमिरातुनी तेजाकडे, प्रभू आमुच्या ने जीवना ॥ १ ॥

श्रमतोस तू शेतामध्ये,
तू राबसी श्रमिकांसवे,
जे रंजले वा गांजले,
पुसतोस त्यांची आसवे,
स्वार्थाविना सेवा जिथे, तिथे तुझे पद पावना
तिमिरातुनी तेजाकडे, प्रभू आमुच्या ने जीवना ॥ २ ॥

न्यायार्थ जे लढती रणी,
तलवार तू त्याच्या करी,
ध्येयार्थ जे तमि चालती,
तू दीप त्यांच्या अंतरी,
ज्ञानार्थ जे तपती मुनी, होतोस त्यांची साधना,
तिमिरातुनी तेजाकडे, प्रभू आमुच्या ने जीवना ॥ ३ ॥

करुणाकरा करुणा तुझी,
असता मला भय कोठले,
मार्गावरी पुढती सदा,
पाहीन मी तव पाऊले,
सुजनत्व या हृदयामध्ये नित जागवी भीती विना
तिमिरातुनी तेजाकडे, प्रभू आमुच्या ने जीवना ॥ ४ ॥

- कुसुमाग्रज

सैनिक हो तुमच्यासाठी

भारतीय नागरिकाचा, घास रोज अडतो ओठी
सैनिक हो तुमच्यासाठी ॥ धृ ॥

वावरतो फिरतो आम्ही
नित्यकर्म अवघे करतो
राबतो अपुल्या क्षेत्री
चिमण्यांची पोटे भरतो
परि आठव येता तुमची आतडे तुटतसे पोटी
सैनिक हो तुमच्यासाठी ॥ १ ॥

आराम विसरतो आम्ही
आळसा मुळी ना थारा
उत्तरेकडून या इकडे
वार्तांसह येतो वारा
ऐकताच का अश्रुंची डोळ्यांत होतसे दाटी
सैनिक हो तुमच्यासाठी ॥ २ ॥

उगवला दिवस मावळतो
अंधार दाटतो रात्री
माऊली नीज फिरवीते
कर अपुले थकल्या गात्री
स्वप्नात येऊनी चिंता काळजा दुखविते देठी
सैनिक हो तुमच्यासाठी ॥ ३ ॥

रक्षिता तुम्ही स्वातंत्र्या
प्राणास घेउनी हाती
तुमच्यास्तव अमुची लक्ष्मी
तुमच्यास्तव शेती-भाती
एकट्या शिपायासाठी झुरतात अंतरे कोटी
सैनिक हो तुमच्यासाठी ॥ ४ ॥

- ग. दि. माडगुळकर

शूर आम्ही सरदार

शूर आम्ही सरदार आम्हाला
काय कुणाची भीती
देव, देश अन् धर्मापायी
प्राण घेतलं हाती ॥ धृ ॥

आईच्या गर्भात उमगली
झुन्जाराची रीत
तलावारीशी लगिन लागलं
जडली येडी प्रीत
लाख संकटं झेलुन घेईल
अशी पहाडी छाती
देव, देश अन् धर्मापायी प्राण घेतलं हाती ॥ १ ॥

जिंकावं वा कटुन मरावं
हेच आम्हाला ठावं
लढुन मरावं मरुन जगावं
हेच आम्हाला ठावं
देशापायी इसरू सारी
माया-ममता नाती
देव, देश अन् धर्मापायी प्राण घेतलं हाती ॥ २ ॥

या लाडक्या मुलांनो

या लाडक्या मुलांनो तुम्ही मला आधार
नव हिंदवी युगाचे तुम्हीच शिल्पकार ॥ धृ ॥

आईस देव माना वंदा गुरुजनांना
जगिं भावानेहुनी त्या कर्तव्य थोर जाणा
गंगेपरी पवित्र ठेवा मनी विचार ॥ १ ॥

शिवाबापरी जगात दिलदार शूर व्हावे
टिळकांपरी सदैव ध्येयास त्या पूजावे
जे चांगले जगी या त्याचा करा स्वीकार ॥ २ ॥

शाळेत रोज जाता ते ज्ञानबिंदु मिलवा
हृदयात आपुल्या त्या देशाभिमान ठेवा
कुलशील मान राखा ठेवू नाका विकार ॥ ३ ॥

-

सैनिकाप्रत

सदैव सैनिका पुढेच जायचे
न मागुती तुवा कधी फिरायचे ॥ धृ ॥

सदा तुझ्यापुढे उभी असे निशा
सदैव काजळी दिसायच्या दिशा
मधून मेघ हे नभास ग्रासती
मधेच या विजा भयाण हासती
दहा दिशांतुनी तुफान व्हायचे ॥ १ ॥

प्रलोभने तुला न लोभ दाविती
न मोहबंधने पदांस बांधिती
विरोध क्रोध वा तुला न थांबवी
न दैवही तुझे कधी सरायचे ॥ २ ॥

नभात सैनिका प्रभात येउ दे
खागांसवे जगा सुखात गाउ दे
फुलाफुलांवरी सुवर्ण शोभु दे
जगास शांतता, सुहास्य लाभु दे
न पाय तोवरी तुझे ठरायचे ॥ ३ ॥

- वसंत बापट

महाराष्ट्र देशा

मंगल देशा! पवित्र देशा!! महाराष्ट्र देशा!!!
प्रणाम घ्यावा माझा हा, श्री महाराष्ट्र देशा ॥ धृ ॥

राकट देशा, कनखर देशा, दगडांच्या देशा
नाजुक देशा! कोमल देशा, फुलांच्याहि देशा
अंजनकांचन -करावंदीच्या काटेरी देशा
बकुळफुलांच्या, प्राजक्तीच्या दळदारी देशा
भाव्भाक्तिच्या देशा, आणिक बुद्धीच्या देशा
शाहीरान्च्या देशा, कर्त्या मर्दांच्या देशा
ध्येय जे तुझ्या अंतरी
निशाणावरी
नाचते करीं
जोडी इहपर लोकांसी
व्यवहारा परमार्थासी
वैभवासि वैराग्यासी
जरिपटक्यासह भगव्या झेंड्याच्या एकचि देशा
प्रणाम घ्यावा माझा हा, श्री महाराष्ट्र देशा ।

- गोविंदाग्रज

विद्यार्थी कसा असावा?

शिकणा-या प्रत्येकाच्या मनात एक ध्येय असते. कोणी वकील होण्यासाठी, कोणी doctor होण्यासाठी, तर कोणी सरकारी नोकरी करण्यासाठी शिकत असतो. शिकून पैसे कमावता येतील हे उद्दिष्ट समोर ठेऊन शिकणे सुरु असते. विद्यार्थ्यांमध्ये हे उद्दिष्ट इतके तीव्र नसते; पण पालकच विद्यार्थ्यांच्या मनात हे उद्दिष्ट पेरायाचं काम करतात. आपल्या कुटुंबाला मदत करणे हे त्याचे कर्तव्यच आहे; परंतु शिकून श्रीमंतीत राहून चैन करणे ही बाब विद्यार्थ्यांसाठीच नव्हे, तर मानवतेसाठीसुद्धा लाजीरवाणी आहे. ऐशारामीजीवनाची इच्छा ही सामान्य लोकांच्या विशेषत: विद्यार्थ्यांच्या प्रगतीत अडथळा आणते.
वर्त्तमान अवस्थेत स्वत:मधील गुणांचा व नैसर्गिक शक्तींचा विकास करणारी व्यक्ती म्हणजे विद्यार्थी.
शेकडो लोकांनी हजारो वर्षांपासून भावी पिढ्यान्साठी जपलेला वारसा विद्यार्थ्याने समजून घेतला पाहिजे.
जगातील चांगले, वाईट याचा विवेक करण्याचं बुद्धिसामर्थ्य त्याच्याजवळ असले पाहिजे. ज्ञान व सुंदरता, शहाणपण व उच्च कल्पना यांचा उपयोग त्याला जगाच्या कल्याणाकरिता करता अला पाहिजे. त्याने ज्ञान भान्दाराचे खाजीनादार बनूँ धैर्याने कृतीशील राहिले पाहिजे, हे त्याने केले तर, तो आपल्या जीवनात नक्कीच यशस्वी होईल.

- Dr. Jhakir Husen
(Former President)